Σαν σήμερα, 8 Νοεμβρίου 1977, ο καθηγητής αρχαιολογίας Μανόλης Ανδρόνικος φέρνει στο φως έναν από τους σπουδαιότερους τάφους της αρχαιότητας, στη Μεγάλη Τούμπα των Αιγών, ταυτίζοντάς τον με τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανακάλυψη αυτή άλλαξε ριζικά την αντίληψή μας για...
την ιστορία της Μακεδονίας και την ακτινοβολία του βασιλείου της.
Η ανασκαφή που δικαίωσε μια πίστη
Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο Ανδρόνικος επιστρέφει με εμμονική επιμονή στον λόφο της Μεγάλης Τούμπας. Πίστευε βαθιά ότι εκεί βρίσκονταν οι βασιλικοί τάφοι των Τημενιδών. Στις 8 Νοεμβρίου 1977 η διαίσθησή του επιβεβαιώνεται: εντοπίζει έναν ασύλητο μακεδονικό τάφο, μνημειακής αρχιτεκτονικής, με πλούσιο ταφικό σύνολο μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας.
Το εσωτερικό του αποκάλυψε μια μαρμάρινη σαρκοφάγο όπου φυλασσόταν μια χρυσή λάρνακα, διακοσμημένη με το χαρακτηριστικό μακεδονικό αστέρι δεκαέξι ακτίνων. Στο εσωτερικό της βρέθηκαν τα καμένα οστά ενός άνδρα, πάνω στα οποία ήταν τοποθετημένο ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα βελανιδιάς, σύμβολο βασιλικής εξουσίας.
Ο Ανδρόνικος περιγράφει τη στιγμή της αποκάλυψης με λόγια που μεταφέρουν τη συγκίνηση της ανακάλυψης:
«Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. […] Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. […] Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα. […] Το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύληπτη εικόνα.»
Και αργότερα έγραφε:
«Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική.»
Γιατί αποδόθηκε στον Φίλιππο Β΄
Ο Ανδρόνικος πρότεινε από την πρώτη στιγμή ότι ο νεκρός ήταν ο Φίλιππος Β΄, ο βασιλιάς που ενοποίησε τη Μακεδονία, αναδιοργάνωσε τον στρατό και προετοίμασε την εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου.
Η ταύτιση στηρίχθηκε στη μεγαλοπρέπεια των κτερισμάτων, τη χρήση βασιλικών συμβόλων, την τελετουργική καύση του νεκρού και τις αρχαίες μαρτυρίες για λαμπρή ταφή του Φιλίππου.
Με την πάροδο των ετών, η επιστημονική έρευνα (Ελληνική και διεθνής) έχει ενισχύσει σημαντικά την ταύτιση του Τάφου ΙΙ με τον Φίλιππο Β΄.
Οι νεότερες συζητήσεις για τον Τάφο Ι
Κατά καιρούς προέκυψαν επιστημονικές συζητήσεις για τον Τάφο Ι, έναν μικρότερο και συλημένο τάφο στην ίδια συστάδα. Η νεότερη οστεολογική έρευνα δείχνει ότι:
- ο Τάφος Ι δεν είναι μνημειακός όπως ο Τάφος ΙΙ
- ο νεκρός του δεν έχει υποστεί καύση
- η χρονολόγησή του προηγείται του θανάτου του Φιλίππου Β΄
Συνεπώς, δεν μπορεί να σχετίζεται με τον βασιλιά, πιθανότερα ανήκει σε μέλος του οίκου, ίσως σύζυγο με νεογέννητο τέκνο.
Η σημασία της ανακάλυψης
Η ανακάλυψη της Βεργίνας επιβεβαίωσε τον ιστορικό ρόλο των Αιγών ως βασιλικής πρωτεύουσας, ανέδειξε την υψηλή αισθητική και τεχνολογία των Μακεδόνων και έφερε τον σύγχρονο κόσμο σε άμεση επαφή με τη βασιλική δυναστεία που άλλαξε την Ιστορία.
Σήμερα, ο χώρος και το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
.jpg)
